a-Yurt içi ve yurt dışında tesis edilmiş tapu kayıt ve belgeleri ile ilgili Merkezi ve taşra arşivleme hizmetlerini düzenlemek, kayıt ve belgeleri değerlendirmek.
b- Tarihi değeri olan eski yazılı tapu kayıt ve belgelerini yurt içi ve yurt dışından gelen uzmanların çalışmalarına hazırlamak ve yardımcı olmak, sonuçlarını değerlendirmek.
c- Modern arşivleme usül ve metodları hakkında araştırmalar yaparak sonuçlarına göre yenilikleri tespit etmek ve uygulamalarını sağlamak.
d- Tapu ve Kadastro birimlerinin mahkemelerin, diğer kamu kurum ve kuruluşlarının ve ilgililerin isteği üzerine tapu kayıtlarının kopyalarını çıkarmak ve vermek.
e- Eski yazılı tapu kayıtları gerektiğinde yeni yazıya çevirmek, hizmetlerini planlamak ve uygulamayı sağlamak.
f- Genel Müdürlükçe verilecek benzeri görevleri yapmak.
III- TAPU ARŞİV DAİRESİ BAŞKANLIĞINDAKİ MEVCUT BELGELER
* Tapu Tahrir (Kuyud-ı Kadime) Defterleri
* Zabıt Kayıt Defterleri (Milli Sınırlarımız Dahili)
* Zabıt Kayıt Defterleri (Milli Sınırlarımız Harici)
* 2.nüsha Tapu Senetleri, İpotek Belgeleri ve İpotek Terkin Cetvelleri
* 2.nüsha Tapu Kütükleri
* Hasılat Kayıtları
* Tablo-Mahzen Defterleri
* Köy sınır kayıtları ve mer'a tahsis kararları
a)Tapu Tahrir Defterleri:
Tanım: Osmanlı Devletinde 15 ila 19 yüzyıllarda vergilendirmeye esas olmak üzere tutulmuş toprak ve kullananlara ait bilgileri taşıyan tarihi kıymete haiz defterlerdir.
Türleri :
* Mufassal Defterleri
* İcmal Defterleri
* Derdest Defterleri
* Evkaf Defterleri
* Cebe Defterleri
* Ruznamçe Defterleri
* Kal'a ve Mustahfazat Defterleri
* Vakf-ı Cedit Defterleri
* Anadolu ve Rumeli Yoklama Defterleri
Toplam Adedi: 2334 Cilt
Faydalanma Şekli: Yerli ve yabancı bilim adamlarınca 15 ila 19. yüzyıllarda Osmanlı Devleti ve toplum yapısı konularındaki bilimsel araştırmalarda kullanılmaktadır.
Ayrıca; bu defterlerden yargı organları ile diğer kurumlarca köylerimizin kadim veya muhdes olduklarının tespiti ile tahsisi yapılmış mer'a, yaylak ve kışlakların kayıtlarının aranması işleri de yapılmaktadır.
Merkez Arşivinde 2004 yılında 23 adet yerli 6 adet de yabancı uyruklu olmak üzere toplam 29 araştırmacı çalışma yapmıştır.
Bilgiye Ulaşma: Osmanlı Devletinde tahrirlerin yapıldığı dönemdeki idari yapı içerisinde liva (il) esasına göre düzenlenmiş genel fihrist yardımıyla bilgiye ulaşılmaktadır.
b) Zabıt Kayıt Defterleri (Milli Sınırlarımız Dahili):
Günümüz anlamıyla taşınmazlar, 5 C.Ahir 1263 (M.1847) tarihli "Tapu Hakkında İcra Olunacak Nizamat" ile kayıt altına alınmaya başlanmış ve bilahare çıkarılan 23 Şevval 1274 (M.1858) tarihli "Arazi Kanunname-i Hümayunu" ile de konu daha sağlam temeller üzerine oturtulmuş ve bu görevi yerine getirmek üzere Defterhane-i Amire Kalemi yetkili kılınarak tasarruf sahiplerine tuğralı tapu senetleri verilmeye başlanmıştır.
Tanım: Mülkiyet hakkının tanındığı ve kayıt altına alınmaya başlanıldığı 1847 ila 1933 yılları arasında kişilere ait taşınmaz malların kayıtlarını kapsamaktadır. Kayıtların 1929 yıllarına kadar olan bölümü eski yazı (Arap Harfleri) ile düzenlenmiştir.
Adedi: 14023 cilt (Yaklaşık 14023x200=2.804.600 sahifedir)
Faydalanma Şekli: Taşınmaz mal mülkiyetine ilişkin işlemlerin yapılmasına esas olmak üzere ilgili kişi, kurum, kuruluş ve yargı organlarınca bu defterlerden kayıt örnekleri istenilmektedir.
Başvuru Sayısı: Yılda yaklaşık 10.000 başvuru üzerine ortalama 100.000-125.000 adet tapu kaydı örneği çıkarılmaktadır.
Bilgiye Ulaşma: İl, ilçe esasına ve kayıtların tesis tarihine göre ciltler halinde bu defterler için düzenlenmiş (hangi tarihli kayıtların hangi cilt numaralı defterlerde bulunduğunu belirtir) arama defterleri mevcut olup bunlar yardımıyla il, ilçe adı ile tapu tesis tarihi ve sıra numarası belirtilen kayıtların bulunması mümkün olmaktadır. Bulunan kayıtların yardımıyla evveliyatlarına dolayısıyla ilk tesis kayıtlarına kadar ulaşılabilmektedir.
b-1- Zabıt Kayıt Defterleri (Milli Sınırlarımız Harici):
Tanım : Mülkiyet hakkının tanınarak kayıt altına alınmaya başlandığı 1847 ila 1917 yılları arasındaki döneme ait halen milli sınırlarımız haricinde kalan yerlerin tapu kayıtlarını içeren defterlerdir.
Kayıtların tamamı eski yazı (Arap Harfleri) ile düzenlenmiştir.
Adedi : 8227 cilt (Yaklaşık 8227x200=1.645.400 sahifedir.)
Faydalanma Şekli : İlgilileri tarafından yapılan başvurular üzerine taşınmaz mallara ilişkin kayıt örnekleri çıkarılmaktadır.
Bilgiye Ulaşma : İl ve ilçe esası ve kayıtların tesis tarihine göre ciltler halinde bulunan bu defterler için düzenlenmiş (Hangi tarihli kayıtların hangi cilt numaralı defterde bulunduğunu belirtir) arama defterleri mevcut olup bunlar yardımıyla il, ilçe tapu tesis tarihi ve sıra numarası belirtilen kayıtların bulunması mümkün olmaktadır. Bulunan bu kayıtların yardımıyla evveliyatlarına dolayısıyla ilk tesis kayıtlarına kadar ulaşılabilmektedir.
c) Tapu Senetleri, İpotek Belgeleri ve İpotek Terkin Cetvelleri :
Tanım : İki nüsha tapu senedi sistemine geçilen 1933 yılından başlayıp OCAK 2002 tarihine kadar Tapu Arşiv Dairesi Başkanlığına gönderilen taşınmaz mallara ilişkin işlemler sonucu maliklerine verilmekte olan tapu senetlerinin birer örnekleridir.
İpotek ve İpotek Terkin Cetvelleri taşınmaz mallar üzerine konan veya terkin edilen ipotek işlemlerine ilişkin belgelerdir.
Adedi: 2002 yılı itibariyle 307.305 cilt (307.305x300=92.191.500 sahifedir.)
Bilgiye Ulaşma: İl, ilçe esası ve kayıtların tesis tarihine göre ciltler halinde bulunan bu tapu senetleri ciltleri için düzenlenmiş (hangi tarihli kayıtların hangi cilt numaralı senet cildinde bulunduğunu belirtir) arama defterleri mevcut olup bu defterler yardımıyla tarih ve sıra numarası belirtilen kayıtların bulunması mümkün olmaktadır. Bulunan bu kayıtlardan hareketle evveliyat kayıtlarına dolayısıyla ilk tesis kayıtlarına kadar ulaşılabilmektedir.
d) Tapu Kütükleri:
Tanım: Tapulama/Kadastro gören yerlerde taşınmaz malların hukuki durumunu gösteren tapu kütüklerinin 2. nüshalarıdır.
Adedi: 2004 yılı itibariyle 360.067 cilt (360.067x100=36.006.700 sahifedir.)
Bilgiye Ulaşma: İl, ilçe, mahalle ve köy adı ile tapu kütüğüne, ada ve parsel numarası ile de kayıtlara ulaşmak mümkün olmaktadır.
02.01.2002 tarihinden itibaren 2.nüsha tapu senetleri ile yine 2. nüsha tapu kütükleri Tapu ve Kadastro Bölge Müdürlüklerinde arşivlenmeye başlanmıştır.
Hasılat Kayıtları:
Bu kayıtlar, 1872 ila 1909 tarihli zabıt kayıtlarının dayanağı olan ve yaklaşık 270.000 adet fasikülden ibaret tapu kayıtlarıdır.
e) Tablo-Mahzen Defterleri:
Tapu Sicil Müdürlüklerinde tutulan kayıtların cins ve adedini gösterir defterlerdir. 1003 Adettir.
f) Köy Sınır Kayıtları ve Mer'a Tahsis Kararları:
Mahallinde 1925 ila 1967 tarihleri arasında belirlenmiş köy sınır kayıtlarının 2 nci nüshalarıdır. Arşivimizde yaklaşık 31695 adet köy sınır kaydı ve mer'a tahsis kararı mevcuttur.
IV-ARAŞTIRMACI TALEPLERİ
Genel Müdürlüğümüz arşivinden yararlanmak isteyen yerli ve yabancı uyruklu araştırmacılara; araştırmalarını tapu kayıtlarına sirayet ettirmemek ve Bakanlar Kurulu'nun 1.3.2002 tarih ve 24682 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 31.1.2002 tarih ve 3681 sayılı kararı eki "Devlet Arşivlerinde Araştırma ve İnceleme Yapmak İsteyen Türk veya Yabancı Uyruklu Gerçek ve Tüzel Kişilerin Tabi Olacakları Esaslar" a uyulması kaydıyla izin verilmektedir.
Müracaat Şekli:
Yerli Araştırmacılardan Üniversite ve diğer kurum mensubu olanlar kurumları kanalıyla, özel ve tüzel kişiler dilekçe ile Genel Müdürlüğümüze,
Yurt içinde bulunan yabancı uyruklu araştırmacılar diplomatik temsilcilikleri aracılığıyla T. C. Dışişleri Bakanlığına,
Yurt dışından başvuran yabancı uyruklu araştırmacılar T.C. Temsilcilikleri aracılığıyla yine T. C. Dışişleri Bakanlığına,
Müracaat etmeleri gerekmektedir. 29.12.2004
Tapu Arşiv Dairesi Başkanlığı
Turan Güneş Bulvarı
Yukarı Dikmen Mahallesi
18. Cad. No: 53
Or-an Sitesi Çankaya/ANKARA
adresindeki ek hizmet binasında hizmet vermektedir.
