Gökbilgin, Selanik Yörükleri'ne ait olarak 225 numaralı ve 1543 tarihli tek bir defterin olduğunu belirtmektedir. Gökbilgin'in bahsetmiş olduğu ve emin Halil b. Mahmud ile kâtip Ahmed b. İsa tarafından hazırlanan bu defter, evâsıt-ı Zi'l-hicce 950 / 5-15 Mart 1544 tarihini taşımaktadır. Gerçekten de bu defterden başka, Selanik Yörükleri'ne ait kapsamlı bir deftere rastlanmamıştır. Ancak 981 / 1573 tarihli bir hükümde; "Rumeli Beylerbeyine hüküm ki, divân-ı hümâyûnum kâtiblerinden Hamza'ya bundan akdem Çirmen Sancağı müsellemlerinin ve Selanik Yörükleri'nin tahriri olunub müşarün ileyh ferman-ı şerifim üzere taifeyi tahrir idüb itmama irişdirüb defterlerin südde-i saadetime getürüb..." şeklinde bir kayıt vardır. Bu hükümden Selanik Yörükleri'nin 1573'te yeniden tahrir edildiği anlaşılmakla beraber, bu tahrir kayıtları mevcut değildir. 7 Muharrem 1086 / 3 Nisan 1675 tarihini taşıyan bir defterinde Selanik Yörükleri'nin yerleşim birimleri ve ocak sayılan tespit edilmişti.
Selanik Yörükleri'nin 131 yıllık bir dönemdeki durumları şu şekildedir.
SELANİK YÖRÜKLERİ | |||||
Yerleşim Birimi | 1544 | 1675 | |||
Akçakızanlık | 1 | - | |||
Avret Hisarı | 48 | - | |||
Bardacık | 5 | - | |||
Bey Şehri | - | 48 | |||
Cum'a Pazarı | - | 10 | |||
Çatalca | 60 | - | |||
Çernova | 4 | - | |||
Doğan | - | 24 | |||
Eğri Bucak | - | 14 | |||
Eskihisar-ı Zağra | 6 | - | |||
Fenar | 23 | - | |||
Filibe | 10 | - | |||
Florina | 36 | - | |||
Hasköy | 1 | - | |||
Hırsova | 2 | - | |||
Karadağ | - | 17 | |||
Kelemeriye | 35 | 6 | |||
Kızıl Ağaç | 2 | - | |||
Lofca | 3 | - | |||
Manastır | 7 | - | |||
Pırnar Dağı | 8 | - | |||
Pirlepe | 13 | - | |||
Prevadi | 3 | - | |||
Pravişte | - | 10 | |||
Serez | - | 1 | |||
Serfice | 33 | - | |||
Silistre | 22 | - | |||
Şumnu | 2 | - | |||
Tatarpazarı | 7 | - | |||
Tekfur Gölü | 2 | - | |||
Temur Hisar | 8 | 20 | |||
Tımova | 3 | - | |||
Usturumca | 28 | - | |||
Varna | 4 | - | |||
Yanbolu | 1 | - | |||
Yenice-i Vardar | 2 | - | |||
Yenice-i Zağra | 1 | - | |||
Yenişehir | 113 | - | |||
| . | 12 | |||
TOPLAM | 492 | 162 | |||
Tabloda dikkat çeken bazı hususlar vardır. Örneğin 1544 tarihli defterin fihristinde Selanik Yörükleri 500 ocak olarak kaydedilmiştir. Ancak yapılan incelemede 492 ocak olduğu tespit edilmiştir.
Selanik Yörükleri'nin su yolu hizmetine gitmeleri ile ilgili olarak yazılan 1560 tarihli bir hükümde, 552 ocak, 1576'da 592 ve 595 ocak, 1584'de ise 596 ocak olarak kaydedildikleri Mühimme Defterlerinde bulunan hükümlerden anlaşılmaktadır. Bu arada yine mühimme kayıtları arasında Selanik Yörükleri'nin ocak sayısı hakkındaki bir kaydı içeren dikkate değer bir hüküm bulunmaktadır. Buna göre; "Selanik Yörükleri subaşısına hüküm. Yörüklerden bir kısmı fevt ve nâbedid olmağla yeniden tahriri ricasında bulunmasına binaen kendisine tabi' yetmiş beş ocağın mürdesini çıkarub onlardan gayrisine müdahale eylememesi.." şeklinde yer alan kayıttan, Selanik Yörükleri'nin eşkinci ve yamaklarının önemli bir kısmını kaybettiği ve subaşıya tabi olarak sadece 75 ocağın kaldığı anlaşılmaktadır. Buna göre 1584'de 75 ocağa kadar gerilemesine rağmen 1675'te 162 ocağa kadar sayıları yeniden artmıştır. Bir diğer dikkat çekici husus ise, 1544'te 31 ayrı yerleşim biriminde görülen Selanik Yörükleri'nin 1675'te bunlardan sadece ikisinde görülmesidir. Buradan da Selanik Yörükleri'nin 131 yıl sonraki bir dönemde, daha önce yaşadıkları yerleri terk edip yeni yerlere yerleştikleri anlaşılmaktadır.
1544 tarihli defterde Selanik Yörükleri'nin en yoğun oldukları yerler; Yenişehir, Çatalca ve Avret Hisarı'dır. Bu üç yerleşim biriminde Selanik Yörükleri'nin hemen hemen yarısı yaşamaktadır. Bununla birlikte bu defterde rastlanılan "Hasha-i Cevânib-i Nehr-i Tuna der liva-i Niğbolu ve Silistre ve Kazâ-i Şumnu an Yörükân Selanik" tabiri, Selanik Yörükleri'nin bu mıntıkalara doğru kaydıklarını ve Tuna Nehri civarına yerleştikleri düşüncesini ortaya çıkarmaktadır.
Zaimler: 1544'te Selanik Yörükleri zaimi Ahmed b. Abdülmennan Bey'dir. Selanik Yörükleri'nin su yolu hizmetine katılmaları ile ilgili olup 29 Şubat 1560 ve 31 Mayıs 1565 tarihli iki kayıtta subaşı olarak Hüsrev Bey'in ismi geçmektedir. 1570 tarihinde sabık Selanik Yörükleri subaşısı olarak Süleyman Bey'in ismi zikredilmektedir. Yine 1573 ve 1576 tarihli olup Selanik Yörükleri'nin Ayamavra ve Selanik kalelerinin tamiri ile, Anavarin'de bir kale inşasını ihtiva eden iki ayrı hükümde, subaşı olarak Ferhad Bey'in ismi geçmektedir. 1579 tarihinde ise subaşı olarak Mahmud Bey'in ismi kayıtlıdır. Bunların tasarruf ettikleri zeamet miktarı ile ilgili bir kayıt tespit edilememiştir.
Selanik Yörükleri'nin görevlileri ve nefer sayısı şu şekilde gösterilebilir:
Görevli Adı | 1544 | 1675 |
Zaim | 1 | - |
Serasker | 13 | - |
Yamak-ı serasker | 518 | - |
Eşkinci | 2.460 | - |
Yamak-ı Eşkinci | 9.840 | 324 |
Toplam | 12.832 | 324 |
Buna göre 1544'te tahmini olarak 64.000 kişi olarak tespit edilen Selanik Yörükleri'nin nüfusu, 1675'te 1.625 kişiye gerilemiştir.
1609 tarihli Ayn Ali Risalesi'ne göre Selanik Yörükleri'nin ocak sayısı 401 olup zaimin tasarruf ettiği zeamet miktarı 61.397 akçedir. Sofyalı Ali Çavuş Kanunnâmesi'nde ise, Selanik Yörükleri'nin ocak sayısı 400, zaimin geliri de yine 61.397 akçe olarak kaydedilmiştir. Evliya Çelebi de Selanik Yörükleri'nin görevlileri ve nefer sayısı şu şekilde gösterilebilir:
Görevli Adı | 1544 | 1675 |
Zaün | 1 | - |
Serasker | 13 | - |
Yamak-ı serasker | 518 | - |
Eşkinci | 2.460 | - |
Yamak-ı Eşkinci | 9.840 | 324 |
Toplam | 12.832 | 324 |
Buna göre 1544'te tahmini olarak 64.000 kişi olarak tespit edilen Selanik Yörükleri'nin nüfusu, 1675'te 1.625 kişiye gerilemiştir.
1609 tarihli Ayn Ali Risalesi'ne göre Selanik Yörükleri'nin ocak sayısı 401 olup zaimin tasarruf ettiği zeamet miktarı 61.397 akçedir. Sofyalı Ali Çavuş Kanunnâmesi'nde ise, Selanik Yörükleri'nin ocak sayısı 400, zaimin geliri de yine 61.397 akçe olarak kaydedilmiştir. Evliya Çelebi de Rumeli'deki sekiz Yörük grubu içerisinde Selanik Yörüklerini de zikretmiştir.
