Prof. Dr. Hayriye-Memoğlu-Süleymanoğlu
Anadolu’da Kurtuluş Savaşı zaferle sona erer. Lozan Barış Konferansında mübadele kararı alınır ve
Yunanistan Türklerinin Anadolu’ya göçleri başlar. Bu olayları Akıle Vardar-Sezgen’in “Muhacırlar-
Mübadiller” adlı şiirinden okuyalım:
..............................................
Yıl 1924 “Rumlar ve Türkler
Yer değiştirecek
Mübadele olacak” dedi Uluslar arası anlaşmalar
Mustafa’m, Mustafa Kemal’im
Nasıl koparırsın Balkanlar’dan...
“Balkan şehirlerinde
Geçerken çocukluğum
Rumca bildiğim için
Canımı kurtardım” derdi
Babam Ömeroğlu İzzet Sezgen.
..............................................
Ah anam Rum baskınlarından
Toprağa gömüp çeyizi kurtaramayan Anam
Sen Rumeli’nde eline kahve getirilen,
Türkiye’de kocanla omuz omuza
Mücadele veren,
II. Dünya Savaşında
Kocanı askere gönderip
4 çocuğunla sebze yetiştiren Anam.”
Mübadele kararları yürürlüğe geçiriliyor:
“Yıl 1924, Rumeli’nden bir liman
Kalabalık mı kalabalık
Sel olmuş gözyaşları
Karışmış Ege’ye,
Git gemi demir atma
Bu limana,
Koparma beni toprağımdan, şehrimden,
“Atatürk’ün emridir”
Ses yayıldı ovaya
Sardı bütün şehri
Bütün gönülleri...
“bayrağımız nerede, biz orada”.
Muhacirleri almış gemi, denizin sularında yol almaya başlar:
“Gemi yürür, ufukta güneş
Bir başka parlak bugün
Atatürk’ün emri
Başımın tacı
Ah vatan
Anavatan
Biz muhacırlar hep akıncı
Hep öncü
Anadolulu’yduk, olduk Rumelili
Balkanlıydık Avrupalı olarak,
Geliyoruz geri hepimiz birer Atatürk gibi”
...............................................
Göç yollarında muhacirlerin çektiği sıkıntılar, misafirhanelerde ölüp evlerine gidemeyenler...:
“Ah mübadiller,
Ah muhacırlar
Yüreği büyük insanlar
Birbirinden kopmamak için
Tek pasaportla girdiler bir çatının altına
Misafirhaneden anasını götüremedi evine
Ömeroğlu İzzet,
Kucağında öldü anası 17’sinde
Kala kaldı oracıkta
Kucağında anası
Elinde 13 yaşında kızkardeşiyle,
Sil baştan yaptı...
Çiftliklerinde at koşturmayı
Yeniden yeşertti”
Göçmenlere Yardım Derneği, Ankara Şubesi Bülteni, Sayı-9, 2002, 18-19.
KAYNAK VE DEVAMI: http://turkoloji.cu.edu.tr/HALKBILIM/hayriye_memoglu_edebiyatimizda_balkan_turkleri_goc.pdf
