KURULUŞU
Geçmiş tarihimiz incelendiğinde Türk soyunun doğrudan başlattığı göç binlerce yıl sürmüş olup, Asya ve Avrupa kıtaları üzerinde çok geniş alanlarda ve muhtelif zamanlarda kurulan imparatorluklarla yayılmıştır. Bu yayılma Osmanlı İmparatorluğunun genişleme devrinde de devam etmiştir. Osmanlı İmparatorluğunun gerileyişi ve çöküşe gitmesi nedeniyle veya diğer bölgelerde kalıp başta yerleşim ve sosyo-ekonomik sıkıntılarla zor duruma düşen soydaşlarımızın zaman zaman büyük kitleler halinde Anadolu'ya göç etmeleri yurdumuzda da İskan sorunlarının büyümesine sebep olmuştur.
Ayrıca yurt içinde bazı vatandaşlarımızın da çeşitli nedenlerden dolayı iskana ihtiyaç duymaları sorunların çözümünü daha da zorlaştırmıştır. Çünkü gerek yurt dışından göç yoluyla gelen soydaşlarımızın ve gerekse yurt içindeki iskanı yapılan vatandaşlarımızın yaşamlarını sürdürebilmeleri ve ekonomiye de katkıları olabilmesi için başta toprak olmak üzere bir takım ihtiyaçlarının da devlet tarafından karşılanması gerekmektedir.
Bu sorunların sağlıklı olarak ve kalıcı bir çözüme kavuşturulması için değişik kurum ve kuruluşlarda çalışmalar yapılmış olup yine değişik tarihlerde birçok mevzuat ve kanun çıkarılmıştır.
İşte Toprak ve İskan İşleri Genel Müdürlüğünün kuruluş nedeni de söz konusu hizmetlerin daha derli toplu ve düzenli sunulabilmesi için yapılanmanın sağlanması amacını taşımaktadır.
Cumhuriyetimizin ilk yıllarından bu güne kadar çeşitli Bakanlıklar bünyesinde ve günün değişen koşullarında ülke düzeyinde önemli hizmetler veren köklü kurumlardan biri olan Toprak ve İskan İşleri Genel Müdürlüğünün kuruluş seyri şöyle özetlenebilir.
- İskan hizmetleri ilk defa 9 Mart 1916 tarihinde kurulan "MUHACİRİN VE AŞAİR MÜDÜRİYET UMUMİYESİ" tarafından yürütülmüş, 1922 tarih ve 929 sayılı nizamname ile de Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaleti bünyesinde sürdürülmüştür.
- 1924 tarih ve 352 sayılı kanun ile MÜBADELE VE İMAR İSKAN adıyla vekalet olmuştur.
- 11 Aralık 1924 tarihinde lağvedilerek 529 sayılı kanun ile bütün hak ve vazifeleri Dahiliye vekaletine devrolunmak suretiyle "İSKAN MÜDÜRİYETİ UMUMİYESİ" kurulmuştur.
- 18.11.1935 tarih ve 2829 sayılı kanun ile Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaletine bağlanmıştır.
- 1936 yılında Atatürk'ün "Her Türk Çiftçi ailesinin geçineceği ve çalışacağı toprağa malik olması lazımdır. Vatanın büyük temeli ve imarı bu esastadır" direktifleriyle ülkenin önemli bir davasının çözümü için 15.6.1945 tarihinde 4753 sayılı Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu yürürlüğe girmiştir.
- 1945 yılından önce İskan kanunlarına dayalı olarak çıkarılmış bulunan (Toprak Tevzi Talimatnamesi) uyarınca Maliye Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğüne bağlı Toprak Tevzi Komisyonları ile yapılmakta olan toprak dağıtımı uygulamaları 6.7.1945 tarih ve 4784 sayılı kanunla kurulan ve Tarım Bakanlığına bağlanan TOPRAK İŞLERİ UMUM MÜDÜRLÜĞÜ'ne devredilmiştir.
- 1950 yılında iç ve dış İskan sorunlarının toprak dağıtımıyla ilgisi de dikkate alınarak ve bütçede ekonomi sağlamak amacıyla iki ayrı Bakanlığa bağlı bulunan İskan İşleri Umum Müdürlüğü ile Toprak İşleri Umum Müdürlüğü 5613 sayılı Kanun ile Tarım Bakanlığı bünyesi içerisinde "TOPRAK VE İSKAN İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ" haline getirilmiştir.
Daha sonra sırasıyla;
- 5840 sayılı Kanun ile Başbakanlığa,
- 7116 sayılı Kanun ile İmar ve İskan Bakanlığına,
- 16.7.1964 gün ve 6/3349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Köy İşleri ve Kooperatifler Bakanlığına
- 14.12.1983 günlü 235 sayılı Kanun Hükmündeki Kararname ile Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığına,
- 08.06.1984 gün ve 212 sayılı Kararname ile de YSE, TOPRAKSU ve TOPRAK VE İSKAN İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜKLERİ'nin kaldırılması ile kurulan ve Tarım,Orman ve Köyişleri Bakanlığına bağlanan KÖY HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ bünyesinde yer almıştır.
KAYNAK: http://www.khgm.gov.tr/kutuphane/toprakiskan1.htm
